έχει η αγάπη ελλατώμματα; μετανοιώνουμε στην αγάπη;

Αυτός που ερωτεύεται δεν είσαι «εσύ», αλλά αυτός που αγαπάει είσαι «εσύ». Εσύ είσαι η εξωτερική συνείδηση της λογικής σκέψης. Η οποία, μπορεί να παρατηρεί και να αισθάνεται, να νοιώθει, χωρίς υποχρεωτικά να εμπλέκεται υποδουλωμένη και τυφλή στην εμπειρία. Αν για τον έρωτα έτσι μπορεί να απογοητευόμαστε, μπορούμε να μετανοιώνουμε στην αγάπη;

Ο έρωτας αφορά τις επιθυμίες, τα αιτήματα, του αρχέγονου εγκέφαλου, δηλαδή της εσωτερικής συνείδησης που είναι απαρατήρητη, συνήθως, απο μάς.
Ο αρχαίος εγκέφαλος βάζει τον νέο εγκέφαλο, -ο οποίος στεγάζει την σκέψη-, να εκτελεί και να εκλογικεύει τα αισθήματα και να νομίζει ότι αυτός ο τελευταίος ερωτεύεται και ικανοποιείται. Όμως δικά του «κυκλώματα» σκέψης είναι τα νεώτερα εξελικτικά κυκλώματα της αγάπης και της αποδοχής και όχι τα αρχέγονα της επιθυμίας και του ιδιοτελούς ερωτικού πάθους.
Ο νέος εγκέφαλος λειτουργεί αυθεντικά και πετυχημένα μόνο όταν είναι δικές του οι επιθυμίες και τα αιτήματα, οι σκοποί, οι αποφάσεις κλπ. Οι επιθυμίες και οι αποφάσεις του νεώτερου εγκέφαλου είναι ώριμες επειδή διαθέτει ένα σύστημα «επιβράδυνσης της επεξεργασίας» κατά την παραγωγή τους. Ώστε να τις συνδυάζει πιό ψύχραιμε με πολύ περισσότερες προϋποθέσεις όταν τις παίρνει.
Αυτό είναι δύσκολο να το διακρίνεις στον εαυτό σου και φαίνεται μόνο όταν περάσει ο έρωτας. Τότε πιθανά, θεωρείς γελοία όσα υποστήριζες και έκανες πριν, ίσως θεωρείς γελοίο μαζί και το αντικείμενο του έρωτα σου, το πρόσωπο για το οποίο ορκιζόσουνα αιώνια αφοσίωση.

«Δεν υπάρχει τίποτα δυσκολότερο από το να μην κοροϊδεύεις τον εαυτό σου» Ludwig Vittgenstein.

Αγάπη, από άλλη «κυνικότερη» άποψη, είναι μια θετική εναλλακτική μορφή κατεξουσιασμού του άλλου.

Είναι η μετατροπή του εξουσιασμού από ανταγωνιστική κατακτητική πράξη σε θετική ενέργεια συμπάθειας.

συμπάθεια αγάπη και μίσος

Η συμπάθεια, ταυτίζει το αντικείμενο με το υποκείμενο του κατεξουσιασμού (επιφέρει σύμπτωση των δύο εγώ, εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου, σε ένα). Έτσι, η διάθεση καταπίεσης αλλοτριώνεται στο αντίθετό της. Δηλαδή σε αγάπη, αφού δεν μπορείς φυσιολογικά να θεωρείς ξένο σώμα τον ίδιο τον….εαυτό σου. Τότε νοιώθεις τον άλλο σαν τον εαυτό σου και θέλεις να τον έχεις συνέχεια κοντά σου.
Το μίσος είναι μια διαδικασία αντίστροφη με την παραπάνω. Στην κατάσταση τουη μίσους, η κοινότητα συμφερόντων των συντρόφων μετατρέπεται σε ατομιστικό ανταγωνισμό προθέσεων και επιδιώξεων. Δεν θέλεις τότε ούτε να βλέπεις μπροστά σου, ακόμα και αυτό που ταυτίζεται μαζί σου σχεδόν σε όλα.

Νευρο-ψυχο-φυσιολογικά, η αγάπη είναι και λειτουργεί σαν θετική διάθεση προσοχής μας απέναντι σε ότι πέφτει στην αντίληψη του. Ώστε  αυτό να γίνεται αποδεκτό και συμπαθητικό.

Με απλά κατά το δυνατό λόγια:
Τα ερεθίσματα και οι πληροφορίες, οι εικόνες, οι ήχοι του συντρόφου, δεν σημαίνουν από μόνες τους αγάπη ή μίσος. Χρειάζεται προηγούμενα να χαρακτηρισθούν, να εκτιμηθούν από τον εγκέφαλο σαν θετικές ή αρνητικές για τον εαυτό μας.
Για να δημιουργηθεί συναίσθημα αγάπης θα πρέπει να διατρέξουν οι σχετικές θετικές πληροφορίες του εγκεφάλου πολύ μεγαλύτερη «διαδρομή» στα κυκλώματά του. Να υποστούν περισσότερη επεξεργασία και αποτίμηση, και, άν τέλος καλύπτουν την ανάγκη της διαιώνισης και ευτυχίας τουλάχιστον, τότε μπορούν να εκφραστούν στην συνείδηση σαν αίσθημα αγάπης. Το αντίθετο συμβαίνει  για να δημιουργηθεί συναίσθημα φόβου και αντιπάθειας. Τότε, οι αρνητικές πληροφορίες που είναι η αφορμή τους, διατρέχουν εύκολες κοντινές διαδρομές του εγκεφάλου.
Διότι στην περίπτωση των αρνητικών πληροφοριών αυτές θεωρούνται επικίνδυνες ανενδοίαστα, καθόσον απαιτούνται γρήγορες αντιδράσεις για την προστασία του ατόμου. Συνήθως τα εύκολα συναισθήματα είναι και «κακά» ενώ τα δύσκολα είναι τα «καλά» συναισθήματα, όπως η αγάπη.
(ίδε :Goleman, Συναισθηματική Νοημοσύνη).

Τα “καλά” συναισθήματα, προκύπτουν από την αναστολή (συγκράτηση) των ατομιστικών επιθυμιών. Προκειμένου αυτές να εκφραστούν υπό όρους κοινωνικότητας, τους οποίους βάζει ο διανοητικός εγκέφαλος (αναλυτικός και συνθετικός). Με το να λαμβάνει π.χ. αυτός υπόψη και την θέση της άλλης πλευράς.

Η παιδεία είναι απαραίτητη γι αυτό, επειδή τα “κακά” συναισθήματα είναι αυθόρμητα και εξυπηρετούν όπως είπαμε, επείγουσες, αρχέγονες και ατομιστικές ανάγκες. Οι ανάγκες αυτές, στο σημερινό πολιτισμικό περιβάλλον δεν είναι πια επείγουσες, και χρειάζεται να αναβαθμιστούν σε κάτι λειτουργικότερο. Ετσι που για να εκφραστεί δεν θα χρειάζεται τον φθόνο, το μίσος, την απληστία, και την άμεση ηδονή. Και αυτό το λειτουργικότερο, είναι η συνεργασία, η επικοινωνία, η αγάπη.

Αγάπη απλά είναι να αισθάνεσαι χαρά όταν κάποιος είναι δίπλα σου.
Μίσος είναι να αισθάνεσαι δυσφορία και απέχθεια.

 

Ο λόγος που ο φθόνος όπως και τα άλλα “κακά” συναισθήματα είναι το πιο προσιτό αίσθημα που νοιώθουν οι άνθρωποι ακόμα και απέναντι στα πιο οικεία τους πρόσωπα, δεν οφείλεται σε κανένα μεταφυσικό- ψυχολογικό αίτιο. Αλλά στην κοντινή διαδρομή που διατρέχει η αντίστοιχη ενέργεια των συναισθημάτων αυτών για να φτάσει ως τα νευρικά κέντρα που τα δημιουργούν.

εξουσιαστικός τύπος ανθρώπου

Ο εξουσιαστικός τύπος ανθρώπου, δηλαδή αυτός που έχει ανάγκη να ελέγχει τους άλλους και να είναι ισχυρότερος στην σχέση, δεν αισθάνεται άνετα και ευχάριστα παρά μόνο όταν βλέπει τους άλλους γύρω του σαν:

α) χαλί για να πατήσει,

β) σκάλα για να ανέβει,

γ) σκοινί για να του δοθεί βοήθεια όταν αυτός κινδυνεύει..

Το να μην λειτουργεί εξουσιαστικά αλλά δημοκρατικά είναι γι αυτόν πολύ απλό μεν, πολύ δύσκολο δε.
Απλό είναι διότι το πετυχαίνει με μόνη την φόρμουλα της αγάπης. Δηλαδή την αποδοχή και την θετική στάση απέναντι στους γύρω του.
Δύσκολο γιατί κάτι τέτοιο πηγαίνει αντίθετα στον εγωιστικό και ατομιστικό τρόπο ζωής τον οποίο έχει διαμορφώσει μέσα του και ο οποίος αποτελείται από ένα σύμπλεγμα ενστίκτων, επιθυμιών και φόβων.
Γι’ αυτό η προσπάθεια να αλλάξει κάποιος ένα τρόπο ζωής, ακόμα και αν είναι επιζήμιος τρόπος ζωής για τον ίδιο, δημιουργεί προβλήματα. Μπορεί να απορρυθμίσει και να αποσυγκροτήσει την προσωπικότητά του και να τήν χειροτερέψει. Κάτι τέτοιο πρέπει να γίνει με κατάλληλη τεχνική και αν είναι εφικτό με την βοήθεια ειδικού. (χωρίς να πιέζει βίαια τις επιθυμίες και τα συμπλέγματα του).

Ο θάνατος, όταν συμβεί, νικάει μόνο τον εγωισμό.
(Την ατομιστική και ανταγωνιστική στάση απέναντι στο περιβάλλον μας).

Και νικιέται μόνο από την αγάπη
(όταν συνειδητοποιήσουμε την ενότητα και αιωνιότητα των πραγμάτων γύρω μας).

Όλες οι δυσαρέσκειες, οι οδύνες και τα πάθη μας καθώς σχετιζόμαστε με τα άλλα πρόσωπα, είναι αντιδράσεις πόνου ή ηδονής. Αυτές που παράγονται από τα αρχέγονα προγράμματα του εγκεφάλου μας τα οποία είναι στενά εγωιστικά (ατομιστικά).
Παράλληλα όμως, υπάρχει και ένα άλλο ανώτερο πρόγραμμα που δημιουργήθηκε μεταγενέστερα κατά την εξέλιξη του εγκεφάλου. Είναι εκείνο της θετικής στάσης απέναντι στα πρόσωπα της σχέσης μας.
Έτσι παράδοξα, απέναντι στα ίδια ταραχώδη συμβάντα και  ερεθίσματα που δεχόμαστε από αυτά τα πρόσωπα, το ανώτερο αυτό πνευματικό πρόγραμμα είναι συγκαταβατικό, ανεκτικό, και θετικό. Διότι αποτιμάει τα ερεθίσματα μέσα από το φίλτρο της ενότητας μας με αυτό το πρόσωπο.

Υπάρχει κριτήριο-τέστ για να διαπιστωθεί μήπως τυχόν το συγκεκριμένο αίσθημα συγκατάβασης που νοιώθουμε αποτελεί ιδιοτελή ευχαρίστηση.  (που προέρχεται από το αρχαίο εγωιστικό κομμάτι μας και δεν αποτελεί αληθινή αγάπη). Και αυτό  το κριτήριο είναι το εξής: να στερηθούμε εμείς το πρόσωπο που μας έκανε να νοιώθουμε ευχάριστα, ή αυτό να αλλάξει εμφάνιση και συμπεριφορά. Αν αυτή η μεταβολή και στέρηση μας επιφέρει οδύνη, θυμό, μίσος προς εκείνο, μάλλον δεν ήταν αληθινή αγάπη αυτό που νοιώθαμε.

αληθινή αγάπη

Η αληθινή αγάπη είναι πνευματική κατάσταση, που παρέχει ικανοποίηση σταθερή, βαθιά και άφθαρτη από τα γεγονότα. Διότι σ αυτήν ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί το φίλτρο της αποδοχής και της ενότητας.
Δεν επηρεάζεται δηλαδή από τις μεταβολές των αισθήσεων και των συγκινήσεων που την προκάλεσαν σαν αφορμές κατα την συμβίωση με τον σύντροφο. Η αληθινή αγάπη παραμένει και όταν το ερέθισμα που την ξύπνησε παύει να δρα ή και όταν εκλείπει οριστικά. Όταν πχ ατονούν οι επαφές στην σχέση μας ή όταν διακόπτεται εντελώς η ανταλλαγή ερεθισμάτων και πληροφοριών ανάμεσα στα σώματα των δύο εραστών.

Αυτό μπορεί και συμβαίνει ίσως διότι ο μηχανισμός της αγάπης περνάει μεν και φιλτράρεται μέσα από τις ζωικές αξίες ατομικής μας επιβίωσης, αλλά δεν σταματάει εκεί. Εδραιώνεται κυρίως στις γενικότερες αιώνιες και βασικότερες επιβιωτικές αξίες και προγράμματα του εγκεφάλου μας που είναι η εξάπλωση, η γενικότητα, η ενότητα του DNA. Τα προγράμματα αυτά δεν είναι στενά ατομιστικά προγράμματα αλλά είναι κυρίως κοινωνιστικά προγράμματα του νευρικού συστήματος, που έχουν σχέση με την ομαδική συνειδητότητα.
Τα κοινωνιστικά προγράμματα και οι σχετικές αξίες τους παρέχουν στο άτομο μας την διαβεβαίωση και την παρηγοριά μιας ανώτερης αλληλεγγύης. Μιας ισχυρότερης δηλαδή και άφθαρτης παροχής δύναμης και βεβαιότητας.

Σε θεολογική μεταφορά, θυμίζουν την θεία κατάσταση, εξ ου και το ότι ο Θεός αγάπη εστί. Το φιλοσοφικό ζητούμενο που παραμένει εκρεμμές, είναι κατά πόσο η έλλειψη ανταγωνισμού των εξατομικευμένων οργανισμών βελτιώνει το DNA. Εκτός και υιοθετηθεί η άποψη ότι η αγάπη εμπεριέχει και τον ανταγωνισμό των μερών που αγαπιούνται, οπότε τα πράγματα ….μπερδεύονται ακόμα περισσότερο.

Όταν δεν θέλει κάποιος να αλλάξει, να βοηθήσει τον εαυτό του ο ίδιος, κανείς άλλος δεν μπορεί να τον βοηθήσει με την αναλυτική σκέψη.

Όταν οι άνθρωποι στολίζονται υπερβολικά και μαζεύουν εξεζητημένα αντικείμενα, αυτό είναι δείγμα ότι τους λείπει η πίστη και η αγάπη.